Łóżko rodzinne, określane też jako współspanie[1] – spanie jednego lub obojga rodziców razem z niemowlęciem lub małym dzieckiem (ang. co-sleeping albo family bed), zamiast odkładania go do osobnego łóżeczka jest rozpowszechnione w wielu częściach świata. Istnieją różne poglądy na temat bezpieczeństwa spania z dzieckiem, w porównaniu do kładzenia go w osobnym łóżeczku. Spis treści [ukryj] 1 Wstęp 2 Zalety 3 Ostrzeżenia 4 Przypisy 5 Inne źródła 6 Linki zewnętrzne Wstęp[edytuj | edytuj kod] Spanie razem z dzieckiem jest powszechną praktyką w wielu częściach świata poza Ameryką Północną, Europą i Australią (ale nawet na tych trzech kontynentach niewielki odsetek dzieci śpi razem z rodzicami choć przez pewien czas). W jednym z badań przeprowadzonych w 2006 w Indiach wśród dzieci w wieku 3–10 lat wykazano, że 93% z nich spało z jednym lub obojgiem rodziców[2]. Zwyczaj ten był rozpowszechniony na całym świecie aż do XIX wieku, gdy nastała "moda" na przeznaczanie dla dziecka osobnego pokoju z kołyską lub łóżeczkiem. W wielu częściach świata spanie razem z dzieckiem jest praktyczne z tego względu, że pomaga ogrzać dziecko w nocy. Stosunkowo niedawno w kulturze zachodniej zwyczaj ten zaczęli z powrotem popularyzować zwolennicy rodzicielstwa bliskości, opierając się na psychologicznej teorii przywiązania. W badaniach przeprowadzonych w 2006 nad dziećmi w Kentucky w USA wykazano, że 15% niemowląt i dzieci w wieku od 2 tygodni do 2 lat śpi z jednym lub obojgiem rodziców[3]. Specjaliści nie są zgodni co do metod, skuteczności i etyki spania razem z małym dzieckiem[4]. Amerykańska Consumer Product Safety Commission ostrzegała przed spaniem z dzieckiem[5], ale wielu pediatrów, popularyzatorów karmienia piersią oraz innych specjalistów krytykowało to oświadczenie[6]. Zalety[edytuj | edytuj kod] Spanie z niemowlęciem zwiększa szanse jego przeżycia (zwłaszcza w połączeniu z karmieniem piersią), gdyż chroni przed śmiercią łóżeczkową[7][8]. Poza tym, spanie razem sprzyja nawiązywaniu więzi z dzieckiem, pozwala rodzicom lepiej się wyspać[9] i ułatwia karmienie piersią (starsze niemowlęta mogą wtedy pić z piersi w nocy bez budzenia matki). Nocne karmienie, z kolei, ma wpływ na płodność matki (patrz metoda LAM). Poziom hormonów stresowych jest niższy u matek i dzieci, które śpią razem. Dotyczy to zwłaszcza równowagi kortyzolu, którego odpowiedni poziom jest kluczowy dla prawidłowego rozwoju dziecka[10][11][12][13]. W badaniach na zwierzętach stwierdzono, że młode szczury, które pozostawały blisko matek, miały wyższy poziom hormonu wzrostu i bardziej prawidłowy poziom aktywności enzymów mózgowych i serca[14][15]. Stan fizjologiczny niemowląt śpiących z matką jest bardziej stabilny, m.in. ich temperatura ciała jest mniej zmienna, a rytm bicia serca i oddech są bardziej regularne niż u dzieci, które śpią osobno[16][17]. Spanie razem z niemowlęciem może korzystnie wpływać na zdrowie emocjonalne. Na podstawie szczegółowych ankiet przeprowadzonych wśród 219 kobiet baskijskich i ich dzieci stwierdzono, że osoby, które we wczesnym dzieciństwie spały razem z rodzicami, w wieku dorosłym zwykle cechowały się większą siłą woli i samoakceptacją oraz były spokojniejsze i zdrowsze[18]. Z kolei w badaniach przeprowadzonych na grupie dzieci wojskowych wykazano, że dzieci które spały razem z rodzicami miały rzadziej problemy psychiczne[19]. Wbrew obiegowym opiniom, dzieci, które nigdy nie spały z rodzicami, były zwykle bardziej strachliwe i sprawiały więcej kłopotów wychowawczych niż te, które spały z rodzicami[20]. Niemniej, niedawne badania wykazały odmienne wyniki, jeśli dziecko zaczynało spać z rodzicami dopiero po wystąpieniu problemów z zasypianiem. Ostrzeżenia[edytuj | edytuj kod] Zwyczaj spania z rodzicem jest stresujący dla dziecka, gdy rodzic jest nieobecny[21]. Przeciwnicy spania z dzieckiem twierdzą, że rodzic może niechcący udusić dziecko lub spowodować niezdrowe uzależnienie dziecka od siebie[potrzebne źródło]. Co więcej, uważają oni, że takie praktyki mogą zaburzać życie intymne rodziców, ograniczając zarówno komunikację interpersonalną jak i współżycie seksualne w nocy. Argumentują też, że współczesna pościel dla dorosłych nie jest bezpieczna dla małych dzieci. Spanie rodzica razem z dzieckiem jest niebezpieczne dla każdego dziecka, kiedy rodzic pali papierosy, ale istnieją też inne czynniki ryzyka. Powszechnie radzi się, by dziecko spało na plecach, a nie na brzuszku, oraz by nigdy nie spało z rodzicem, który pije alkohol lub zażywa leki obniżające czujność lub jest otyły[22]. Zaleca się też, by łóżko było twarde, i by nie używać ciężkich kołder i poduszek. Dzieci kilkuletnie nie powinny nigdy spać blisko niemowląt, które mają mniej niż 9 miesięcy[23]. Często zaleca się, by nigdy nie zostawiać dziecka samego w łóżku, nawet jeśli powierzchnia łóżka nie jest bardziej niebezpieczna niż powierzchnia łóżeczka. Istnieje też ryzyko spadnięcia na twardą podłogę. Niedawno przeprowadzono badania w rodzinach, w których dzieci spały w osobnych łóżeczkach itp., ale części z nich rodzice pozwalali czasem spać w swoim łóżku. Ta podgrupa cierpiała na zaburzenia snu w dorosłym życiu, ale badacze doszli do wniosku, że zachowania ich rodziców były raczej reakcją na wcześniejsze problemy dzieci z zasypianiem. W większości badań nad związkami między zachowaniami rodziców a zaburzeniami snu dzieci nie wykryto żadnych różnic istotnych statystycznie, gdy brano pod uwagę uprzednie problemy z zasypianiem. Co więcej, wykazano, że obecność matki przy zasypianiu chroni dzieci przed zaburzeniami snu[24].